Dane adresowe

KRAJOWE FORUM SAMORZĄDOWE
Adres siedziby:
ul. Gdańska 5; 85-005 Bydgoszcz
Adres korespondencyjny:
ul. Kutrowa 6; 85-435 Bydgoszcz
---------------------------------------------
NIP 953-23-36-521
KRS 0000046392

REGON 092481440
BANK PEKAO S.A. II O w Bydgoszczy

20 1240 3493 1111 0000 4297 7937
---------------------------------------------
tel. +48 525207189

tel. kom. +48 660440155
email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Reklama

wizytowka ben nieruchomosci reklama mycie

Statystyka

Dzisiaj 14

Wczoraj 29

W tygodniu 43

W miesiącu 812

Od początku 74592

Konferencja "Bezpieczna droga - co jest ważniejsze?"

Bezpieczna droga, jaki mamy wybór? Co jest ważniejsze – człowiek czy drzewo ? Takie pytania stawiają sobie zapewne rodzice 7 ofiar w miejscowości Klamry woj.kuj.pom.

Krajowe Forum Samorządowe wywołuje publiczną debatę prosząc o opinię społeczną.

Czy przy drogach, po których jeżdżą samochody powinny rosnąć drzewa? Czy z uwagi na ryzyko wypadków nie lepiej usunąć z poboczy wszystkie drzewa i posadzić na ich miejscu inne, mniej kolizyjne rośliny, np. krzewy? Wydaje się, że dla wielu osób w Polsce najbardziej dziś oczywiste jest odpowiedź twierdząca – na drogach będzie bezpiecznie, jeśli wytniemy drzewa zg. z przepisami o ruchu drogowym.

W toczącym się ostatnio sporze wokół problemu przydrożnych drzew pogląd ten reprezentuje nie tylko wielu zwykłych użytkowników dróg, ale również niektórzy politycy i odpowiedzialni za drogi urzędnicy administracji publicznej. Wiele osób jest również odmiennego zdania – uważają oni, że ze względu na walory przyrodnicze i krajobrazowe drzewa powinno się chronić. Problem jednak w tym, iż spór o drzewa przestał mieć wymiar tylko teoretyczny, odkąd w wielu miejscach Polski przystąpiono do ich masowego wycinania. Sprawa ta skupiła na sobie uwagę opinii publicznej i wywołała szereg dyskusji nie tylko obrońców drzew, ale również zwolenników wycinki.

Ostatnio w minionym okresie zmieniły się niektóre przepisy dotyczące utrzymania dróg oraz przepisy o ochronie przyrody. W efekcie znacznie złagodzone zostały warunki uzyskania zgody na wycinkę drzew między innymi zniesiony został obowiązek uzgodninia z wojewódzkim konserwatorem przyrody wycinki drzew z pasa drogowego. Brak formalnych ograniczeń zwiększył zainteresowanie wycinką. Wprawdzie nadal na zarządcach dróg spoczywa obowiązek utrzymania przydro-żnych zadrzewień, trudno jednakże przepis ten uznać za skuteczny instrument ochrony drzew przed usunięciem.

Z reguły głównym powodem wycinek jest modernizacja drogi w tym odnowienie i poszerzenie jezdni. Tak formułowana potrzeba usuwania drzew nie budzi zastrzeżeń, ani wątpliwości. Problem pojawia się wtedy gdy zapowiadany remont ogranicza się jedynie do wycięcia drzew, a w dalszych prac modernizacyjnych już się nie kontynuuje. Zdarza się, że jako przesłankę zwiększonego zainteresowania wycinką drzew wskazuje się istniejący popyt na drewno oraz chęć znalezienia zatrudnienia dla lokalnych firm.

Podkreślić jednak należy, że coraz częściej głównym argumentem za wycinką drzew jest bezpieczeństwo kierowców i użytkowników dróg. Zdaniem wielu zarządów dróg i zwolenników wycinki drzew przydrożnych drzewa te:

  • zwiększa znaczenie ryzyko wypadku,
  • ogranicza pole widoczności kierowcy,
  • utrudnia swobodny zjazd na pobocze w razie nagłej potrzeby,
  • spowalniają osuszanie nawierzchni i topnienia śniegu,
  • poprzez opadające liście zwiększają ryzyko poślizgu,
  • poprzez rozrastający się system korzeniowy uszkadzają nawierzchnię drogi,

Przeciwnicy wycinki drzew przydrożnych zwracają uwagę na:

  • funkcję przyrodnicze jako składników ekosystemu,
  • tworzenie korytarzy ekologicznych między ekosystemamy,
  • funkcje krajobrazowe,
  • funkcje gleboochronne,
  • funkcję wiązania węgla, a tym samym osłabienie efektu cieplarnianego.

Podkreślić należy fakt, że istnieje na dzień dzisiejszy prawodawstwo w zakresie ochrony drzew nie jest w stanie w pełni rozstrzygnąć funkcjonującego sporu o drzewa przydrożne. Drzew przydrożnych dotyczą dwie główne grupy przepisów :

  • uregulowania odnoszące się do dróg,
  • przepisy z zakresu ochrony przyrody.

Ustawa o drogach publicznych określa kategorię dróg oraz wskazuje organy administracji, które jako zarządcy dróg odpowiadają za poszczególne ich kategorie. Określa też obowiązki zarządcy drogi: zg. z art. 20, pkt. 16 do obowiązków zarządcy drogi należy utrzymywanie zieleni przyrodniczej, w tym sadzenie, usuwanie drzew oraz krzewów. Istotne znaczenie ma tu również art. 39 pkt. 12, który określa czynności zabronione w pasie drogowym: jedną z tych czynności jest usuwanie, niszczenie i uszkadzanie zadrzewień przyrodniczych.

Rozporządzenie Ministra Transportu w sprawach warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi określa również zasady utrzymania zieleni w pasie drogowym, wskazując jednocześnie, że nie powinno zagrażać bezpieczeństwu uczestników ruchu, ograniczać wymaganego pola widoczności i skrajni drogi oraz utrudniać utrzymywanie drogi. Odległość pnia od krawędzi jezdni nie powinna być mniejsza niż 3 m.

Ustawa o ochronie przyrody, jako jeden z głównych celów określa ochronę zadrzewień i walorów krajobrazowych. Bezpośrednio problem przydrożnych drzew regulują przepisy rozdziału 4 tej ustawy: "Ochrona terenów zieleni i zadrzewień". Podstawowe znaczenie ma art. 83 określający zasady dopuszczalnego usuwania drzew i krzewów z terenu nieruchomości. Zgodnie z tym przepisem usunięcie drzewa, w tym również drzewa rosnącego przy drodze, może nastąpić jedynie po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza, prezydenta lub starosty .

Przydrożne zadrzewienia, będące elementem krajobrazu, podlegają również uregulowaniom prawnym z zakresu ochrony i kształtowania krajobrazu. Zatem warto przypomieć, iż szereg nowych zobowiązań w tej dziedzinie spoczęło na Polsce w związku z wejściem w Życie Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Polska konwencję tę ratyfikowała we 2004 roku. Przygotowana pod patronatem Rady Europy konwencja stała się jedynym z głównych międzynarodowych porozumień podkreślających rolę i znaczenie krajobrazu jako składnika jakości życia i społecznego dobrobytu. Wycinkę drzew prowadzącą do degradacji krajobrazu można więc uznać za działanie sprzeczne z celami konwencji .

Aktualnie w przygotowaniu jest "Instrukcja zakładania i utrzymania zieleni przydrożnej". Pracują nad nią drogowcy, architekci krajobrazu oraz leśnicy. Wybrane elementy tej instrukcji mają być w przyszłości wykorzystane w opracowanym przez Ministerstwo Infrastruktury w porozumieniu z Ministerstwem Środowiska rozporządzeniu, określającym warunki techniczno–przyrodnicze zakładania zadrzewień w granicach pasa drogowego, sposoby ich ochrony oraz dobów gatunków drzew.

Przydrożne zadrzewienia były i są przedmiotem sporów również np.: w Niemczech.

Do największych zwolenników wycinki drzew przydrożnych należały m.in. firmy ubezpieczeniowe, które uznają drzewa za poważne zagrożenie dla ruchu drogowego. Próbowały jednocześnie przesunąć na państwo ciężar odpowiedzialności za odszkodowania powypadkowe. Kierowcy występujący o odszkodowanie do urzędów państwowych spotykali się jednak w sądach z odmową uznania roszczeń. Sądy zawsze uznawały, że jeśli profil drogi jest prawidłowy, najechanie na drzewo należy uznać za naruszenie przepisów ruchu drogowego, co nie upoważnia do odszkodowania. Przeciwko usuwaniu przydrożnych drzew w Niemczech występowały najczęściej organizacje społeczne. Presja na poprawę ochrony i zachowanie starych przydrożnych zadrzewień doprowadziła z czasem do objęcia ich ochroną prawną. Dziś federalna ustawa o ochronie przyrody i krajobrazu wymienia wsród chronionych składników krajobrazu m.in. zasoby alei oraz jednostronne rzędy drzew.

Jak wielkie ryzyko wypadków stanowią przydrożne drzewa najlepiej ilustrują statystyki przez Komendy Policji w całym kraju. Zdarzenia polegające na najechaniu na drzewo przydrożne np. w roku 2008 wystąpiły 3596 razy. Stanowiło to ok. 11% wszystkich wypadków drogowych. W woj. kuj-pom. wskaźnik ten wynosił 12%. Każdego roku liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych, związanych z najechaniem na dzrewo w wysokości ok.1000. Zdecydowanie najgorsze wyniki w tym zakresie mają miejsce na terenie woj. warmińsko-mazurskiego. Wynika z nich, iż co rocznie na terenie tego woj. odnotowuje się podobną ilość wypadków związanych z uderzeniem w drzewo co stanowią one ok. 20 % wszystkich śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w tym woj. to ofiary kolizji z drzewem.

W świetle powyższych danych odpowiedź na pytanie zawarte w tytule tego opracowania jest proste. Zawsze w takim zestawieniu ważniejszy – najważniejszy jest człowiek i jego bezpieczne życie, bo to życie stanowi dla nas największą wartość.

Podsumowanie sporu o drzewa jest niewątpliwie kwestią złożoną, którą trudno jednoznacznie rozstrzygnąć, zwłaszcza, że często wymaga indywidualnego podejścia. Z jednej strony potrzebne jest uwzględnienie rangi i funkcji pełnionych przez daną drogę, z drugiej – rzeczowa ocena znaczenia istniejących zadrzewień i powodowanych przez nie utrudnień w ruchu drogowym. Nie ulega bowiem wątpliwości, że drzewa mogą niekiedy powodować utrudnienia w ruchu. Istniejąca w Polsce infrastruktura drogowa często nie jest dostosowana do natężęnia ruchu i gabarytów pojazdów (ciężarowe). Spraw bezpieczeństwa i wypadków również nie można pominąć. Zapewnienie bezpieczeństwa uczestników ruchu jest ustawowym obowiązkiem zarządców dróg. Wprawdzie wypadkom winni są z reguły sami kierowcy, to jednak policyjne statystyki muszą budzić niepokój, szczególnie w takim woj. jak warmińsko-mazurskie, gdzie uderzenie w drzewo jest najczęstszym rodzajem wypadku drogowego. Trzeba jednak mieć świadomość, że drzewa spełniają ważne funkcje ekologiczne i krajobrazowe, a ich wycinanie może oznaczać stratę dla środowiska przyrodniczego oraz degradację krajobrazu. Dlatego w istniejącym prawodawstwie zadrzewienia zostały objęte ochroną. Widać zresztą, że w ostatnich latach potrzeba ochrony nasila się, głównie jako rekreacja wobec rosnącej presji na zabudowę przestrzeni. Przykładem niedawno wprowadzonych instrumentów ochrony środowiska jest Eropejska Konwencja Krajobrazowa.

Można sądzić, iż bez zmian w obecnych uregulowaniach prawnych dalsza wycinka drzew nadal będzie wzbudzać zaniepokojenie opinii publicznej i protesty obrońców drzew. Sposobem na rozwiązanie problemów mógłby być powrót do propozycji nowelizacji ustawy o ochronie przyrody podjętej pod koniec 2007 roku. Uzgodnione wówczas rozwiązania podlegające na opiniowaniu planowanych wycinek przez woj. radę ochronę przyrody wydaje się być propozycją zasadną i pozwalającą na złagodzenie sporu. Z jednej strony nie będzie blokować uzasadnionych cięć, a zdrugiej zaś ograniczy możliwość niekontrolowanego wycinania. Oprócz ustawowych zmian istotne wydaje się też opracowanie odpowiednich standardów gospodarki zadrzewieniami oraz ich pielęgnacji. Trzeba zauważyć, że utrzymywanie zadrzewień to nie tylko problem ich wycinki, ale również odpowiedniej pielęgnacji. Obserwowane często przy drogach przykłady nadmiernego przerzedzania korony czy wręcz całkowitego ogławiania drzew dowodzą pilnej potrzeby opracowania standardów gospodarowania zadrzewieniami. Okazję do uporządkowania tej dziedziny stanowić mogłoby wciąż niewygodne rozporządzenie Ministerstwa Transportu, określające techniczno-przyrodnicze warunki zakładania zadrzewień oraz sposoby ich ochrony.