Kto może wejść w składy gminnej rady seniorów?
Nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym z 11 października 2013 r. unormowała dotychczas nie sankcjonowaną prawnie możliwość tworzenia w samorządach gminnych rad seniorów. Wpisanie tej instytucji do ustawy jest odpowiedzią na stojące przed władzami wyzwanie wiążące się z koniecznością aktywizacji systematycznie powiększającej się grupy polskich seniorów.
Warto przypomnieć, że zgodnie z prognozami demograficznymi osoby w wieku 65 lat i więcej będą stanowić w 2035 roku blisko ¼ polskiego społeczeństwa. Jak podkreślają autorzy projektu wspomnianej nowelizacji w jego uzasadnieniu, „jednym z najważniejszych długofalowych wyzwań rozwojowych wobec osób starszych jest ich aktywizacja obywatelska w środowisku miejsca zamieszkania, która powinna się stać samoistnym celem polityki wobec osób starszych. (…) Zadaniem ustawodawcy w tym zakresie powinno być stworzenie jasnych podstaw prawnych umożliwiających praktyczne popularyzowanie idei przedstawicielstwa seniorów przy organach samorządu terytorialnego i powoływanie gminnych rad seniorów.”
Na mocy art. 5c ustawy o samorządzie gminnym, rada gminy, z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanych środowisk, może utworzyć gminną radę seniorów jako ciało o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym. Gminna rada seniorów składa się z przedstawicieli osób starszych oraz przedstawicieli podmiotów działających na rzecz osób starszych, w szczególności przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących uniwersytety trzeciego wieku. Ustawa dopuszcza również możliwość tworzenia rady seniorów jednostki pomocniczej – np. osiedla czy dzielnicy. Tryb wyboru członków rady oraz zasady jej działania są określone w statucie rady, nadanym jej przez organ stanowiący gminy.
W marcu b.r. rada miasta Kowal podjęła uchwałę o utworzeniu Rady Seniorów Miasta Kowal i nadaniu jej statutu. W jednym z postanowień statutu rada określiła, że „w skład Rady Seniorów mogą być powołani wyłącznie mieszkańcy Kowala, którzy ukończyli 60 rok życia, zwani dalej seniorami.” Między innymi to rozwiązanie wzbudziło zastrzeżenia organu nadzoru. W rozstrzygnięciu nadzorczym wojewoda kujawsko–pomorski zwrócił uwagę, że przepisy znowelizowanej ustawy o samorządzie gminnym nie upoważniają organu nadzoru do dookreślania ,,wieku” osób, które mają wejść w skład rady seniorów (a trzeba pamiętać, że – obok seniorów – są to również przedstawiciele środowisk działających na rzecz osób starszych, którzy sami nie muszą być seniorami). Tym samym, rada miasta przekroczyła upoważnienie ustawowe zawarte w art. 5c ustawy o samorządzie gminnym. Jak zaznaczył wojewoda, to uchybienie – w połączeniu z paroma innymi rozwiązaniami wykraczającymi poza zawartą w ustawie o samorządzie gminnym delegację – stanowi istotne naruszenie prawa. Z tego powodu, wojewoda orzekł nieważność uchwały tworzącej radę seniorów w mieście Kowal.
